چاپ

آزمندانِ ستمگر

  
114
اَگَرُت گاه ضرور افتد پول پولِ نَفْعی است در اينجا معمول امّا بی زيرِ سَری[604] نيست قبول[605]
اوّلِ بارْ به اميدِ خدا   بِه گِدايی بفرستند تو را
115
پول دارَیِ جُلِ[606] غُزِی مون ديدنيه[607] حاجیِ ريشِ بُزِی مون ديدنيه خِرت و پِرتای دُزِیمون[608] ديدنيه
با ريش و لُكِ[609] پيشونیش گول میزَنَه[610]   تَه ريشو، چيشكِ سه شی پول میزَنَه[611]
116
پول اگر خواستی از حاجی وام حاجی افكنده به راهَت صد دام ديگ و[612] و لِبدو[613] و تَه خونه تو[614] تمام
يَی كُلُمبه[615] می چَقَّه[616] با سَر و بَرُت   يَی كُلَی[617] ...رِ خری می ذارَتِ سَرُت[618]
117
تَه خونَه ت[619] يكجا گُذاری اَ گِرُو[620] يا فروشی سَلَفِ گندم و جُو چون رَسَد وعده، رها ساز و بُرُو
مسجدی جوی و درونُش جا كُن   بعد از اين تَركِ چنين سُودا كُن
118
كَلَكِی میزَنَه و صيغه ش میخونَه تومنی نُه زار و دَه شی می سونَه گُی بِی گُی[621] ميات[622] و چيشَك ميدَتِ[623] خونَه
بَلْكه بی دَغدغه و كَشَه و رَشَه[624]   هر چه ديد آرومَكی بالا بِكَشَه[625]
119
پيش فروش گَر بُكُنی گندم و جُو يا گُذاری پاتيل[626] و كاسه گِرُو سَرِ پرداخت، رها بكن و بُرُو
كِنْجَه كِنْجَه ت[627] میكُنَن روشو وانَدِه[628]   اَ سگِ لاس[629] بِده و اَ اينا نَدِه[630]
120
كام شون خوب كه گرديد روا با دروغ و با فريب و با ريا هرچه بود، بُرد و مايم[631] شديمِ[632] گدا
حاجی كَرد اَ تو بَرِ تَش نيمه پَزُم   كُركُراجُم[633] كُرُچيد[634] تا تو شَغَزُم[635]
121
تا پوسُت[636] خيكی[637] نكَنن،وِل نمیدَن اَز سه چار تی هِرَسو[638] دل نمیدَن دل زِ يك سه چارَكی[639] پِشْكِل[640] نمیدَن
خوسَری[641] او پولو[642] فراهم نمیشه   هرچی شَم[643] بالا بكشن كم نمیشه
122
زود جاكَن شو كه حاجی پیت[644] میبُره سوغونُت[645] میگيره و خونُت می خوره مَگه نَشنُفتی[646] كه ميكروبِ خوره[647]
از تو بينیت تا تو پيزیت[648] كُلكُل[649]   میخوره همچو مُوروكِ[650] مغزِ چُكُل؟[651]
123
شَه بوگو[652] حاجی نبودی اَروا[653] ...نُت قاچاغات بَستیِ بندِ تومونُت[654] خوب سبك شد سَكَلِ[655] اُسُغونُت؟![656]
كه اَ دوزخ زودی گُرگُر[657] بكنن   تَشْگِرَی اَلّا قلی لُر بكنن[658]
124
حاجیِ گولو گولو بودی،[659] بگو خُب بَتَر از اِسْقِلِ جودی،[660] بگو خُب پيرَنِ[661] كعبه رِبودی، بگو خُب
چيشوچارُت[662] خُ[663] پیكُول[664] داشت،نديدی   او كه سنگُش میزدی، خودُت بودی[665]
125
خوردنِ خونِ كسان می بايد تا چنين مال بِه هم گِرد آيد نَنَه كُلْثوم چه خوش فرمايد:
موش می شَن[666] زيرِزمين كُت[667] می كُنَن   پولا غُند[668] می كنن و لُپْ[669] گُتْ می كُنَن
126
نَه خورد نَه به كسان می بخشد نَه دهد آب و نَه نان می بخشد جز همو كَپَكو[670] كه جان میبخشد
لاشِ[671] مُرده اش اَ بيابون بُردَن   خرو دُم زد، سگِ گُشنا[672] خوردَن
127
پَك و پيلا[673] همه،يَیهو[674] در اومد نوتِ[675] لِه كرده، پولی[676] نو در اومد بيجَكی[677] مُرژَنه[678] خورداُو[679] دراومد
لولِ[680] مُرده خورا شد و گوركَنو   دولتش وامی ليسيد و شوگرِ زنو
128
شَه بيگين[681] از زيرِ گِل كِشِكی بزن[682] از پسِ نَك و ناخالا چِشكی بزن[683] اَگه زورت میرَسه جيكی بزن[684]
كه دارَن پولا میخورن زَنوش[685] میگان   حُرمَتِ ريشِ سفيدُت نمی پان
129
نَزَد از بَهْرِ خدا، گاه قَدَم نَه رَهِ مكَّه بَلَد بُد، نَه حَرَم خوب شد باز، كه دُم كرد عَلَم
زين چه بهتر كه نشد خيرالحاج   وَرْنَه میخواست زِ يك عالَم باج
130
جَغَلُو[686] از دَغَلی میانديش[687] كه خودِ تَسْبی[688] و انگشتر و ريش شده گرگ و خوابيده اَ تو پوسِ ميش[689]
كُله ی لَتی[690] دارد و پُی[691] بی جوراب   روش خراب و تو خراب، اُلْگو خراب
131
يَی بياضی[692] داره و فوت میكنه چون چِناسْكِ[693] بَدو[694] سوت سوت میكنه لُوشِ[695] هم میزَنه و شوت شوت میكنه
خرسِ چَنْگُش[696] بيا،اُورون[697] میكنه   اِی خُلو[698] اَنْگُلِ[699] شيطون میكنه
132
بُوآ اين رنج مرا میراند[700] كه همهش غَلَط و پَلَط میخواند همه پوچ است خدا میداند
اِی بِری سرمايه ی بازارُ شَه[701]   اِی هَمی راس و وارَسا، رُو كارُ شَه[702]
133
آخر اين غُصّه مرا ميراند[703] كه هَمی[704] ذِكْرِ خَفی میخواند باطنُش را كه خدا میداند
عهدِ اين خلقْ شكستن بهتر   رشته ی مِهْر گُسَستَن، بهتر
134
روزها خواندنِ قرآن دارد شب، چِها در پَسِ دُكّان دارد! به خيالِ خودش ايمان دارد
بادِ تَدْليس،[705] زِ ريشُش خيزد   حُقَّه از داغِ جَبينُش[706] خيزد
135
از همان طايفه اش میانديش كه گُذاريده چو بُز، يك گَز ريش گُرگ پيدا شده در كِسْوَتِ ميش
گَشْتَه ابليس بِه مَكْرُش تسليم   روبَه آورده بِه پيشُش تعظيم
136
او كه سَر كَرده و سَر جُنبان است بَگ و آغا و بزرگ و خان است بُنِ دارايی و آب و نان است
چيشِ نون بُريدَه شِ كَله ی سَرُ شَه[707]   اَ كسی ميده كه بِختَرتَرُ شَه[708]
137
آن كه انبار نمايد گندم میكند بارِ گِران بَر مَردُم در پَسِ چالَه كند هی غُم غُم
صبا[709] گندم مَنی[710] صنّار[711] اَ روشَه[712]   پولی دَه پول تو هوا بَرَمِ توشَه[713]
138
حالْ يك عده ی قِرطی مَسْلَك كه ندارند بجز دوز و كَلَك چه شد آن چوب و كجا رفت فَلَك؟
كه اگه گُو[714] میزدی، باره[715] میزد   اَ بونَه ی[716] وُهْل[717] میزدی قارَه[718] میزد[719]
139
بعضِ شان[720] طايفه ی اَعيانند ليك آنها خرِ خود میرانند حالِ بيچاره كجا میدانند؟
جز طمع نيست در آنها پيشه   زده بر ريشه ی مردم تيشه
140
دشمنِ خَلقِ خدايند اين قوم فرق تا پایْ جفايند اين قوم قاتلِ ما و شمايند اين قوم
اَلْحَذَر، اَلْحَذَر از اين مَردُم   جانِ من درگُذر از اين مَردُم
141
يا همه ش بار بِری يَز[721] میكنه يكمن اُوتَلخو[722] شَه كاغذ می كنه[723] راه قاچاق فروشا همه ش گَز میكنه
روز كه شد رنگِ مسلمون داره   شُو كه شد بَرَكِ[724] بيابون داره
142
زور ميگَن، سَر می بُرَن، راه می زَنَن سَرِ راه كور و شَلا، چاه می زَنَن چارتا بار، مالِ بی سَر و پا می زَنَن
كيسه شون خُشْكَه ونَمتُكْ[725] نداره   پَسَلاش[726] سِفْتَه[727] كه جَی[728] سُك[729] نداره
143
جَغَلُو،[730] شهری كه مَرداش دَغَلَند چار تا بدبختِ دِگَم،[731] كوروكَچَلَند يا چُلاغَن، يا گُرسنه، يا شَلَند
بِه كه زودتر بميريم و نَشينيم   تا خان و آغا و بَگ، دِگَه نبينيم
144
كاشكه خيبرگيرا[732] زودتر میمَدَن سُرخ و سُوزَیِ پَسِ سَنْگر میمَدَن[733] از بِزَنگاه چُدَنی در میمَدَن[734]
تا اِی خان كوفتيا[735] از سَرومو واشَن[736]   اَی خدا فِرزی بُجُنْبَن اَ پا شَن[737]
145
كه تا بَدتر نشده كاری بُكُنَن با تَرَقّی[738] بَدو[740] [739] غارغاری بُكُنَن اَ سَرِ دَمْدارا اُوسَری[741] بُكُنَن[742]
خان و خِنْگا[743] شو هَه[744] چِنْگَك[745] بِزَنَن   رو پوسِ كُمُشو پِلِنْگَك[746] بِزَنَن[747]
146
با چنين ذَم كه نمودم فِی الحال نَبُوَد خالی از اربابِ كمال هست در وی بَسی ابطال رِجال
گَرچه گويند كه اين افسانه است   ای بَسا گنج كه در ويرانه است
147
ليك چون گَشته خريّت معمول نيست اَنْدَر خورِ اربابِ عُقول لاجِرَم خانه نشينند و مَلول
بايد از مردمِ خر كرد فرار   زَاحمقان، دور ببايد ناچار
148
اَ زيرِ بارِ جفائيم همهمون پَتی[748] و گُشْنَه گِدائيم همه مون راس بِگَم،[749] بی سَر و پائيم همه مون
تا خاسيم[750] گُرگُر و لُملُم[751] بكنيم   بايه دَم نزنيم و پی گُم بكنيم
149
يا صدامونِ گوشِ اُسا نمیرَسَه يا كاراش خيليه و اَ ما نمیرَسَه شَه بِگين[752] كارِ ما اَ فردا نمیرَسَه
زودتری اُسا مُچُت بِزَنِ بالا[753]   شهر و دِه پاك كُن از نَك و ناخَلا[754]
150
بِرَسين اَ كارا[755] تا غِرغُو[756] نكنن چارتا گُشْنه ی بی تومون[757] هُو نكنن همسادا[758] ئی همه اُشْتُو[759] نكنن
تا اَلُومون[760] نَزَنَن شُو بی بوروز[761]   با همون فِشْفِشه هایِ خونَه سوز
151
پَسِ ميزَم[762] خُ همه ش باد و فيسَه[763] كهنَه تَز[764] میشْنُفَه ونَهمینْويسَه[765] تَه ميگَه:[766] نفت پيشِ انگليسَه
ميگی:مننفت نماخوام،دُزُم بگير[767]   ميگَه: دُز[768] خونگی بوده، لاشِ تو بگير[769]
152
همو لُبّو[770] جانَك[771] و بَداُغُرَه[772] چی بَلَد نيس، هُنَرُش هِرّ و كِرَه[773] تُركِ تَه كَلَه تاسو، نَرمَه بُرَه[775] [774]
میشَه چار شی بيدیوُ اُ بوگوروزی[777] [776]   وینَهسی[778] تا تَش و دودُش بوسوزی[779]
153
زين سخن رشته گُسَستَن بهتر خامه[780] زين نامه شكستن بهتر دَك و دَْنُم[781] بُوآ،[782] بَستن بهتر
كه اَگَه گُل بُكُنه گفته ی ما   لَوَر[783] ُم میزَنَه[784] نَنَه ی مَهدُزْما[785]
154
جَغَلُو[786] چُپُقو تَشُش كن تا بيات تا شوتیش بزنم و هوشُمِ جا بيات تا همه ی درد و دِلا يادِ ما بيات
كه همه ی گُفْتَنيا، كهنه و نو   چییِ تَهش نَذارَم و بِدَمِ هَلُو[788] [787]
155
شب نِشينیِ جوانانُش چيست؟ دو سه شی[789] دِشْلِمَه،[790] پُختی چائیست[791] يكیشون يَی غازِ[792] تَه كيسَهش نيست
يَی قِلِفْتی[793] دُزيدَن از نَنَه شون   شَرا و خوره[794] بريزه هَمِی تَنَه شون[795]
156
جِمِزِ[796] هندونَه و خربزه شان لور[797] وُ خشخاش وُ چغندر مَزه شان شامِشان اُوبَنَه[798] و تُرْبيزَه شان[799]
لبشون تَر بشود، ديدنی است   تو اينا جَر[800] بشود، ديدنی است
157
آدم از بو عَرَقو گِزگِزَه[801] شَه[802] لور[803] و خَشْخاش و چُغُنْدَر مَزَه شَه يا خيارين[804] و سَرِ تُرْبيزَه شَه
يا كبابی كه زِ سِفْتیست چُماق   نَه اَ توش گوشْتَه، نَه سبزی، نَه سُماق
158
وقتِ ورزش سه نفر اَرْغَهی[805] گَپ پا برهنه می جیكَن لَپ لَپ لَپ اسمِ بازیش: ... خَر چُلَپ چُلَپ
میخوابَن تَپتَپو رُو رُو میكنن   يا صَدی خر يا صدی گُو میكنن
159
همو بهتر كه از اين جَرگَه[806] دَرَند تو رَوال[807] و غيچِ كارِ دِگَرَند از قاب و نَرد و وَرق بی خبَرَند
از مَرامِ بَدِ زشتو دورند   از چَپ و چوپِ سياست كورند
160
زنِ بدبختو و لافِ[808] شِپِشو امنيه ی[809] لَش[810] پسره ی چاغوكَشو[811] كُتِ واويلا،[812] اُجاقِ بی تَشو[813]
هركَه ديد بُرْقْ[814] نكَشيد،تُفِ تو ريشُش   هَمو بدبختو به جی[815] قوم و خويشُش
161
چون شبِ جمعه شود، خاله پيره زن میزَنَدجار[816] كه:اوی[817] نَنَه ی[818] حسن مسجدِ جمعه ميگَن گِردو ميدَن
لُوچَكُت[819] پات كن و خيز كن تا بِريم   اَگَه پِرْمَه[820] بكنيم، جاش می بينيم
162
اَ تو مسجد می شينَن بعدِ نماز از سَرِ سير ميگَن تا تَه پياز ميگَه مؤمن بيا اُوسیش[821] بِنْداز
كه دَهَنْخونی و خرمن بكوفيم[822]   گوشت و پوس بُكُنيمِ جوغَن[823] و بكوفيم
163
شبِ ماهِ رمضان وقتِ دعا میزند بَر درِ هر خانه صدا هَمْسَدَه![824] كی نَپَه[825] كَردن مونَجا؟[826]
علی پَمْبَی،[827] مونَجَی[828] اولی گفت   جارِ بچّامو[829] زدم مَز نَشْنَفت[830]
164
تا علمدار بُوَد منبررُو باز يك نرخ بُوَد دوغ و دوشُو[831] باشد اينسان سُخَنُش با خر و گُو
میكُشی رِشْك[832] و شپش كه نَغُروشَه[833]   صبا صُوب[834] باز پيرَنُت[835] نوزْگِ[836] توشَه
165
هرچه شد میخونَن و بَلْغور[837] میكنن آيه با هر چی رسيد جور میكنن جَی كه[838] روشن بكنن، كور میكنن
يَی چيا[839] ميگَنِ رو منبر كه نگو   پَتَهراتَی بی سَر و بَر[840] كه نگو
166
از خراسان كه اومد، ديدم من بسته بود لَتَهی سُوزی[841] گردن اَ جُلُوش چُووشی[842] میخوند، مُلا حسن
هی ماچُش كَردن و اُرْدَن اُلُلُك:[843]   كاكا[844] خوب اُسُغونُت[845] كردی سبُك؟![846]
167
من شَه گفتم[847] كه: بُوآ مَشهَد اَ كجاست؟ گُنبد از بَهرِ كِه آن گوشه بپاست!؟ گفت: مشتون نمیشَه،اِیكارِ صباست[848]
معصومه ی قوم[849] نونَ هَف مَئدی[850] ميدَن   مَشَدَم سوخته[851] تا سی شی[852] میخرن
168
ما میرفتيم خودِ راه تون و طَبَس[853] دُزا[854] راه بسته بودن از پيش و پَس زورِتِشْنه ی شاشومو[855] می فْتيدِ[856] بَس[857]
اِی[858] كِرَشْكی[859] كَفَه،[860] سُوغونُمو[861] گرفت   قربونِ آغا بِشَم[862] جونومو[863] گرفت
169
ما خُ از تَه نمیرفتيم اَ مَشَد[864] تَشِ جونُش بگيره زَنِكَه ی بَد بَس كه مَشَد مَشَدِ زورَكی زد
چيشِ هم چيشی[865] گوشِ ضيفُو[866] كرديم[867]   خرِ شینَی[868] خريديم، رُو كرديم[869]